سرعت بیش‌تر؛ پهنای باند بیش‌تر (روترهای وای‌فای پرسرعت سال ۲۰۱۵)

چند سال پیش، فقط یک کامپیوتر دسکتاپ در گوشه‌ای از خانه قرار داشت و هریک از اعضای خانواده به ترتیب و با اولویت کاری، پشت این کامپیوتر می‌نشستند و از اینترنت استفاده می‌کردند. این روزها هر یک از اعضای خانواده، حداقل یک دستگاه همراه در دست دارد که باید به اینترنت وصل باشد. در برخی خانواده‌ها، تعداد این دستگاه‌های همراه، دو برابر بیشتر از تعداد اعضای خانواده است. 

چند سال پیش، برنامه‌هایی که نیاز به‌روزرسانی داشتند، آنتی‌ویروس‌ها، سیستم‌عامل و یک دو جین نرم‌افزار نصب شده روی کامپیوتر دسکتاپ بودند؛ اگر چندین ماه هم رنگ و بوی اینترنت را نمی‌دیدند؛ مشکل خاصی به وجود نمی‌آمد. این روزها، همیشه صفی طولانی از نرم‌افزارهای منتظر به‌روزرسانی، روی انواع دستگاه‌های قابل اتصال به اینترنت وجود دارد و اگر فقط چند روزی به اینترنت وصل نشوند؛ قدیمی و بدون استفاده هستند. 

چند سال پیش، وقتی یک کامپیوتر دسکتاپ به اینترنت وصل می‌شد، اینترنت اکسپلورر باز و چیزی در یاهو یا گوگل جست‌وجو می‌شد و بعد چندین سایت همزمان در حال لود شدن بودند. این روزها، همزمان چند دستگاه، در حال دانلود و پخش فایل ویدیویی یا صوتی هستند یا این‌که مرورگرهای وب، در حال لود سایت‌هایی با حجم بالای ویدیوها هستند و باید به‌طور هم‌زمان و بلادرنگ، نمایش دهند. 

چند سال پیش، تنها برنامه چت، یاهو مسنجر بود و کاربران به‌صورت متوالی، کلمات را تایپ و ارسال می‌کردند. نهایت اتفاقی که در یاهو مسنجر می‌افتاد، فرستادن یک شکلک یا عکس دسته گل بود. این روزها شبکه‌های اجتماعی، برنامه‌های ارتباطی و چت آنلاین روی دستگاه‌های همراه، ویدیو و عکس و صدا ارسال/دریافت می‌کنند و متن، سهم کم‌تری دارد. برنامه‌ چتی محبوب‌تر است که راحت‌تر بتواند عکس و فیلم را به اشتراک بگذارد یا زودتر لود کند و کند نباشد. 
این‌ تغییراتی است که طی چند سال به مرور، در هر خانه‌ای به‌وجود آمده است. وای‌فای از یک آپشن، به نیاز و ضرورت تبدیل شده و به همین‌جا نیز ختم نمی‌شود. کاربران، سرعت بیش‌تر، پهنای‌باند بیش‌تر، چندکاربری و چند کانال ارسال/دریافت می‌خواهند. نمی‌توان جلوی کاربران را گرفت که ویدیو آپلود/دانلود نکنند یا تعداد عکس کم‌تری برای دوست‌شان بفرستند و حجم اینترنت کم‌تری استفاده کنند؛ پس، باید راه‌حل مسأله را در جای دیگری جست‌وجو کرد: ساخت روترهای نسل جدید، توپ را در زمین دیگری انداخت: سازندگان محصولات شبکه. 

در واقع، از دو سال پیش به این سو، شرکت‌های سازنده روترهای بی‌سیم با یک موج بزرگ نیاز به سرعت و پهنای‌باند بیش‌تر بر روی شبکه‌های بی‌سیم مواجه شدند و به ناچار، باید با این موج همراهی می‌کردند؛ اما همیشه فناوری یک خط رشد و صعود مشخصی دارد و نمی‌توان این نمودار را نمایی کرد. وقتی در سال ۲۰۱۳ حداکثر سرعت روترهای بازار به مرز یک گیگابیت می‌رسد؛ شرکت‌های سازنده محصولات شبکه نمی‌توانند به سرعت‌های حدود پنج گیگابیت نزدیک شوند؛ البته، می‌توانند برای چند سال آینده، هدف‌گذاری خود را چنین سرعت‌هایی قرار بدهند و چنین هم شد و چشم‌انداز نسل جدید روترهای پرسرعت، مبتنی بر استاندارد 802.11ac هفت گیگابیت، ترسیم شد؛ اما برای کاربران تشنه سرعت بیش‌تر، پهنای باند بیش‌تر چه باید کرد؟ این‌جاست که پای سازندگان تراشه‌های وای‌فای و به کارگیری انواع فناوری‌های نوین ولی پیچیده، به میان می‌آید. شبیه‌سازی یک باند فرکانسی، افزایش تعداد کانال‌های همزمان ارسال/دریافت، تضمین پهنای‌باند برای یک کلاینت خاص، افزایش تعداد آنتن‌های خارجی و داخلی، پیاده‌سازی مکانیزم‌های فشرده‌سازی بیش‌تر اطلاعات برای استفاده کم‌تر از پهنای‌باند، افزایش قدرت پردازنده و حافظه برای سرعت بیش‌تر و در نهایت تصویب استانداردهای جدید، برخی از راه‌کارهایی هستند که شرکت‌های سازنده تراشه‌های وای‌فای، برای رسیدن به سرعت بیش‌تر و پهنای‌باند بیش‌تر به کار گرفتند. 

نتیجه چنین فضایی، معرفی روترهایی با فناوری‌های مختلف و سرعت‌های متفاوت است. شرکت‌های سازنده روتر، مجبورند برای ماندن در این بازار رقابتی سخت و پیچیده هر دو یا سه ماه، یک محصول جدید معرفی کند؛ محصولی که تعداد آنتن‌های بیش‌تری دارد و سرعت اسمی آن بیش‌تر از دیگر روترهای موجود در بازار است. یک شرکت معروف دنیای روترها، یک روتر بسیار شاخص با ویژگی‌های بزرگ را معرفی کرد؛ اما فقط به فاصله دو ماه بعد، روتر دیگری از همان نسل را وارد بازار می‌کند و روتر قبلی از بازار برچیده می‌شود؛ ولی در عمل کارآیی این روتر چگونه است؟ این روزها، این، سوال همه کاربران مشتاق خرید روترهای بی‌سیم AC است.

در این‌که باید روترهای قدیمی سری 802.11n خود را با روترهای جدید سری AC عوض کنیم؛ تردیدی نیست. در این‌که باید وارد بازار شویم و یکی از این روترهای چند شاخکی را انتخاب و برایش هزینه کنیم، شکی نیست؛ اما معیارهای یک انتخاب خوب و مناسب کدامند؟ چندین نسل و سری روتر در بازار موجود است؛ ولی کدام‌یک پاسخ‌گوی نیازهای ماست؟ آیا روترهای سری AC1900، واقعاً بهتر از روترهای سری AC1200 هستند؟ آیا روترهای سری AC2400 یا AC3200، واقعاً سرعت‌های ۲۴۰۰ و ۳۲۰۰ مگابیت را ارائه می‌کنند یا به همین نسبت سرعت بیش‌تر، پهنای باند بیش‌تر در اختیارمان می‌گذارند؟ علاوه بر سرعت، در یک روتر امروزی چه ویژگی‌های دیگری اهمیت دارد؟ تعداد درگاه‌های شبکه و درگاه‌های USB چقدر اهمیت دارند؟ ویژگی‌های امنیتی روترها و به خصوص پروتکل‌های رمزنگاری که اتفاقا این روزها بحث‌های داغی هم دارد، چه وضعیتی دارند؟

این پرونده ویژه تلاش دارد تا حدودی به این پرسش‌ها پاسخ دهد و راهنمای خرید کاربردی را پیش‌پای خریداران روترهای بی‌سیم بگذارد؛ ضمن این‌که تلاش شده است تا جدیدترین فناوری‌ها و محصولات دنیا معرفی و بررسی شوند؛ نیم نگاهی هم به بازار ایران داشته‌ایم و سعی کردیم محصولات موجود در بازار را به همراه قیمت، معرفی کنیم. معمولاً یک روتر در فاصله شش ماه الی یک سال بعد از معرفی جهانی، وارد بازار ایران می‌شود؛ البته، شرکت‌هایی هستند که محصولات‌شان را زودتر راهی بازار ایران می‌کنند؛ به همین خاطر، از ده روتر برتر سال 2015 (به انتخاب سایت پی‌سی‌مگزین)، هم‌اکنون حدود نیمی از آن‌ها در بازار ایران یافت می‌شوند و روترهای دیگر نیز به مرور وارد ایران خواهند شد. 
طی چند سال اخیر، بازار روترهای بی‌سیم به خاطر برهم‌خوردن توازن نیازهای کاربران با فناوری‌های موجود، بازاری پیچیده، متلاطم، متنوع و با سرعت به‌روزرسانی بسیار بالاست. مطمئن باشید که ظرف شش ماه آینده، نسل جدیدی از روترها وارد بازارهای جهانی می‌شود و روترهای فعلی، قدیمی می‌شوند یا این‌که بسیار ارزان‌تر از قیمت‌های فعلی به فروش می‌رسند. پیش‌بینی می‌شود این روند، تا دو الی سه سال آینده نیز ادامه یابد تا این‌که مرز نیازهای سرعت بیش‌تر، پهنای‌ بیش‌تر کاربران به مرز سرعت واقعی روترها نزدیک شود؛ بنابراین، اگر خریدار واقعی این بازار هستیم؛ باید هوشمندانه‌تر انتخاب کنیم تا هنوز به سال نکشیده، نیاز به تعویض آن با روتر بهتری نداشته باشیم.